Hoe wij het publieke belang van onderzoek over het voetlicht brengen

Diny van Est, ervaren onderzoeker en projectleider bij de Algemene Rekenkamer, is een van de mensen die hieraan actief bijdraagt. Zij heeft de afgelopen jaren voor verschillende onderzoeken contacten gelegd binnen en buiten het werkveld, ze heeft seminars en meetings georganiseerd en is aan de slag gegaan met het gebruik van beeld.

Diny van Est: “Bij de Algemene Rekenkamer zit ik niet alleen achter mijn computer, ik ga het land in en vraag  me af hoe ik met mijn onderzoeksrapport het publieke belang van auditwerk kan laten zien en bijdragen aan waar mijn hart ligt: het verbeteren van de publieke zaak.”

Bestuurlijk-politiek vertalen

Diny: “We willen in onze onderzoeken geld én inhoud volgen. Dat is complex en die complexiteit moet je vanaf het begin meenemen in het onderzoek. Een goed voorbeeld hiervan is ons recente onderzoek naar revolverende fondsen  (subsidies uit deze fondsen vloeien na verloop van tijd terug naar de fondsen zodat ze opnieuw kunnen worden ingezet).

Het gaat bij revolverende fondsen om een vrij technisch onderzoek. Dat moet je goed bestuurlijk-politiek vertalen, zodat het belang van het onderzoek voelbaar wordt. Ik zeg altijd: ‘make them care’. We hebben daarom in onze onderzoeksaanpak naast alles wat wij normaal al doen (begrotingen navlooien, financiën uitzoeken, documenten checken enzovoorts) denksessies georganiseerd met experts van binnen en buiten de overheid en experts uit de onderzochte organisaties. Dat werkt heel goed. Enerzijds helpt het ons om tot de kern te komen van ingewikkelde materie en anderzijds weten de experts waar de Rekenkamer mee bezig is. Tijdens ons onderzoek naar revolverende fondsen zijn we bijvoorbeeld door een hoogleraar die zich ook met dit onderwerp bezighoudt, uitgenodigd om ons verhaal te komen vertellen.”

Gereedschapskist uitgebreid

“Bij de Algemene Rekenkamer is de afgelopen jaren veel aandacht geweest voor nieuwe manieren van onderzoek doen”, vervolgt Diny. “Denk aan het gebruik van data, het toevoegen van beeld of het betrekken van anderen (stakeholders) bij verschillende fasen van het onderzoek.

Onze gereedschapskist is uitgebreid en vernieuwd; er zijn data-analisten en ontwerpende onderzoekers aangenomen die kunnen ondersteunen bij het visualiseren van de boodschap, in de vorm van factsheets of infographics. Deze manier van werken heeft ook mijn eigen ontwikkeling gestimuleerd. Ik heb geleerd hoe je een denksessie kunt begeleiden of hoe je beeld kunt inzetten als methode in je onderzoek. Je moet je realiseren dat ik alles in en met een team doe en veel leer van mijn teamgenoten en hun specialisaties.”

Onder een breder publiek brengen

Inmiddels is het onderzoek naar de revolverende fondsen afgerond en als gebruikelijk gepubliceerd en aan de Tweede Kamer gepresenteerd. Ook is er een speciale toelichting geweest voor de secretaris-generaal van het Ministerie van Financiën. Diny van Est: “Nu zijn we bezig om de lessen uit het onderzoek onder een breder publiek te brengen, om te zorgen dat anderen op ons onderzoek reflecteren, en dat de uitkomsten van het onderzoek worden opgepakt door iedereen die betrokken is bij revolverende fondsen. Voorbeelden hiervan zijn de speech van Ewout Irrgang bij de Universiteit Maastricht en een werkconferentie met ministeries, provincies, gemeenten en experts van verschillende organisaties. We denken nog na over andere mogelijkheden, zoals workshops of een artikel in een vaktijdschrift.”

“Kortom,” zegt Diny, “we dagen onszelf steeds weer uit met creativiteit en vakkennis om te laten zien hoe het onderzoekswerk van de Algemene Rekenkamer het publieke belang dient. Daarin een rol spelen, werkt enorm motiverend.”

Antropoloog

Diny van Est is antropoloog en heeft in het verleden veel in Afrika gewerkt als onderzoeker op het terrein van milieu en ontwikkeling: “Daar heb ik veldwerk gedaan, en studenten en promovendi begeleid. Maar ik heb er ook congressen georganiseerd, omdat ik het belangrijk vond dat de kennis die wij ontwikkelden niet alleen in een proefschrift kwam maar ook bijdroeg aan de curriculum-ontwikkeling in de landen waar we werkten.”

Een antropoloog werkt veel in het buitenland en dat is lastig te combineren met een gezin. Op enig moment heeft Diny dan ook besloten om in Nederland te blijven. Na een periode als wetenschappelijk medewerker onder andere het vak Internationaal milieubeleid te hebben gedoceerd in Leiden, is ze overgestapt naar de Algemene Rekenkamer. Diny: “Ik houd me bij de Rekenkamer vooral bezig met onderzoek naar publiek-private samenwerking, omdat daar de veranderingen bij de overheid groot zijn. Het interesseert mij wat dat betekent voor de onderzoeken van de Rekenkamer, voor de publieke zaak, voor publieke waarden.”