Internationale samenwerking verrijkt hun en jouw kennis van onderzoek

“Samenwerking met een buitenlandse organisatie leert je veel over jezelf: je manier van werken, je aanpak, hoe je boodschappen overbrengt. Ik merk dat ik die buitenlandse ervaring meeneem bij het opstellen van nieuwe projectvoorstellen. Dat ik veel sneller tot de kern kom: wat is de vraag waar we naar toe willen, wat maakt het tot een goede onderzoeksvraag, hoe houden we het realistisch, hoe houden we het gefocust?”

Dat zegt Marieke Vennevertloo, onderzoeker bij de Algemene Rekenkamer en sinds ruim een jaar ook betrokken bij buitenlandse onderzoeksprojecten.

Doelmatigheidsonderzoek

De Algemene Rekenkamer begeleidt op dit moment onder meer de rekenkamers van Tanzania, Kenia en Mozambique bij doelmatigheidsonderzoeken gericht op olie- en gaswinning. Deze rekenkamers in Zuidelijk Afrika werken samen en leggen in dit geval de focus van hun onderzoeken op monitoring van de veelal zeer complexe contracten die nationale overheden met internationale oliemaatschappijen afsluiten. Marieke is een van de betrokken onderzoekers van de Algemene Rekenkamer bij dit internationale project.

Marieke Vennevertloo: “Een doelmatigheidsonderzoek doe je omdat je wilt weten of het geld is besteed aan dat waar het voor bedoeld is en of het zuinig is besteed. Had je bijvoorbeeld als overheid hetzelfde resultaat kunnen bereiken met minder geld of had je met hetzelfde geld meer kunnen bereiken?”

De rekenkamers van Tanzania, Kenia en Mozambique willen zich verder ontwikkelen op het gebied van doelmatigheidsonderzoek en hebben de Nederlandse Rekenkamer gevraagd om het onderzoek naar de olie- en gasindustrie te begeleiden. “Wij zijn een paar jaar geleden door de auditor-general, de hoogste baas van de Rekenkamer Tanzania, net als collega’s uit andere landen, gevraagd vanwege onze onderzoekservaring met de aardgas- en oliewinning in eigen land”, vertelt Marieke. “Bovendien kende de Tanzaniaanse collega de Algemene Rekenkamer al van eerdere internationale projecten.”

Van financial trainee naar Rekenkamer

Bestuurskundige Marieke Vennevertloo (36 jaar) werkt nu bijna zes jaar bij de Algemene Rekenkamer. Ze is er september 2013 begonnen na afloop van een financial traineeship bij het Ministerie van Financiën. Dat is een trainingsmodule die zich richt op de overheidsfinanciën. Ze heeft toen ook gewerkt bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en bij de Tweede Kamer. Daar is haar interesse gewekt voor de rol die de Algemene Rekenkamer heeft in het stelsel van begroten en verantwoorden.

Internationale projecten

Inmiddels is Marieke bij de Rekenkamer betrokken bij meer dan alleen onderzoeksprojecten die gericht zijn op het presteren en functioneren van de rijksoverheid. Marieke: “Ik vind het fijn dat ik bij de Rekenkamer al na vier jaar de kans kreeg om een buitenlands project te doen. Het is natuurlijk niet zo dat je nieuw binnenkomt en meteen naar het buitenland mag. Je moet wel een paar jaar onderzoekservaring hebben. Je gaat tenslotte ergens anders kennis delen, dan moet je die kennis wel eerst hebben opgedaan.”

“Ik ben tot nu toe bij twee buitenlandprojecten betrokken geweest. Mijn eerste project was begeleiding van een doelmatigheidsonderzoek in Albanië in het kader van de toetreding tot de EU. Dat project is inmiddels afgesloten. Nu werk ik dus mee aan doelmatigheidsonderzoeken in drie Oost-Afrikaanse landen.”

Creativiteit en flexibiliteit

“Voor mij zijn die buitenlandse projecten heel leerzaam”, vervolgt Marieke. “Ze vergroten je blik en doen een beroep op je creativiteit, flexibiliteit en manier van werken. In Nederland zijn we gewend om in een overleg onze spreekwoordelijke vinger op te steken als we iets niet snappen of het ergens niet mee eens zijn. Ik wist natuurlijk wel dat dat in andere landen niet helemaal hetzelfde werkt. Maar het is heel anders om dat ook mee te maken. Dit is al doende leren: je moet verwachtingen uitspreken en duidelijke afspraken maken. Dan werkt het prima.”

“Ook moet je een beetje praktisch ingesteld zijn. Zo heb ik een keer een nacht op het vliegveld van Nairobi moeten doorbrengen omdat ik mijn aansluiting gemist had. In Tanzania heb ik gewerkt in een kantoorpand met minimale faciliteiten. Maar de wifi werkte prima; dus kon ik gewoon aan de slag.”

“Bovendien werk ik natuurlijk niet alleen. Dit project doe ik samen met een collega en een projectleider met veel buitenlanderervaring. Voor de praktische ondersteuning beschikt de Algemene Rekenkamer over een afdeling Internationale Aangelegenheden. Genoeg mensen dus waar ik terecht kan met vragen.”

Digitaal en fysiek

De samenwerking tussen de rekenkamers in Nederland en Afrika gaat grotendeels via mail, WhatsApp, videoconferenties en Skype. “Op die manier”, vertelt Marieke, “bereid je dan samen met in dit geval een collega uit Zambia zo’n training voor. Voor de training zelf zijn we naar Afrika gegaan. We kunnen er soms ook voor kiezen om het helemaal digitaal te doen, maar volgens mij ben je dan toch van minder toegevoegde waarde dan wanneer je daar fysiek aanwezig bent en echt met de mensen samenwerkt.”

Kern van de boodschap

“In eerste instantie kost het begeleiden en trainen bij internationale onderzoeksprojecten veel tijd. Maar”, aldus Marieke, “je ondersteunt niet alleen de ander, je leert er zelf ook veel van. De trainingen en presentaties voor collega’s ter plekke dwingen je om goed na te denken over de kern van je boodschap. Wat wil je nu precies vertellen? Hoe ga je dat op een aantrekkelijke manier overbrengen? Hoe ga je ervoor zorgen dat mensen er ook echt iets van opsteken?”

Meer weten over internationale projecten van de Algemene Rekenkamer?

• Doelmatigheid in de Afrikaanse olie- en gasindustrie
• Andere internationale projecten

Veel informatie over onze internationale projecten is ook Engelstalig beschikbaar.