Financiële kant van deelname aan het JSF-programma
Meedoen aan het JSF-programma kost geld, maar levert ook geld op. Hoe worden de bijdragen berekend?
Nederland heeft 2 rollen in het JSF-programma:
- als partner is het ministerie mede-ontwikkelaar, medeproducent en medeleverancier van de JSF;
- als koper van de JSF is het ministerie klant/afnemer van het programma.
We gaan hier in op de financiële kant van de rol als partner.
Financiële bijdragen partner aan het JSF-programma
Het JPO geeft opdrachten aan de vliegtuigbouwers om de JSF te ontwikkelen, te produceren en om een wereldwijd onderhoudsnetwerk voor de JSF op te zetten.
De kosten hiervan worden omgeslagen over de partners, naar rato van hun deelname.
Bepalend voor de financiële verhoudingen tussen de partners is het aantal toestellen dat elk land aan het JPO heeft opgegeven. De aantallen worden vaak aangeduid als 'bestelschema'. Maar die aanduiding is niet helemaal correct. De meeste partnerlanden zijn wellicht van plan om de JSF te kopen, maar het is niet zeker of ze dat ook echt gaan doen. Sommige landen baseren het toestelaantal namelijk op plannen en niet op feitelijke bestellingen. Dat heeft te maken met de besluitvorming per land: is deze al afgerond of nog niet?
| 2007-2011 | 2012 | 2013-2014 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal | % | Aantal | % | Aantal | % | |
| US | 2.443 | 76,993 | 2.443 | 77,803 | 2.443 | 78,730 |
| UK | 138 | 4,349 | 138 | 4,395 | 138 | 4,447 |
| AUS | 100 | 3,152 | 100 | 3,185 | 100 | 3,223 |
| CAN | 80 | 2,521 | 65 | 2,070 | 65 | 2,095 |
| DEN | 48 | 1,513 | 30 | 0,955 | 30 | 0,967 |
| ITA | 131 | 4,129 | 131 | 4,172 | 90 | 2,900 |
| NLD | 85 | 2,679 | 85 | 2,707 | 85 | 2,739 |
| NOR | 48 | 1,513 | 48 | 1,529 | 52 | 1,676 |
| TUR | 100 | 3,152 | 100 | 3,185 | 100 | 3,223 |
| TOT | 3.173 | 100,00 | 3.140 | 100,000 | 3.103 | 100,000 |
| 2015-2017 | 2018 | |||
|---|---|---|---|---|
| Aantal | % | Aantal | % | |
| US | 2.443 | 79,967 | 2.456 | 80,130 |
| UK | 138 | 4,517 | 138 | 4,502 |
| AUS | 100 | 3,273 | 100 | 3,263 |
| CAN | 65 | 2,128 | 65 | 2,121 |
| DEN | 30 | 0,982 | 27 | 0,881 |
| ITA | 90 | 2,946 | 90 | 2,936 |
| NLD | 37 | 1,211 | 37 | 1,207 |
| NOR | 52 | 1,702 | 52 | 1,697 |
| TUR | 100 | 3,273 | 100 | 3,263 |
| TOT | 3.055 | 99,999 | 3.063 | 100,000 |
Nederland heeft bijvoorbeeld in het voorjaar van 2014 het planningsaantal aangepast van 85 naar 37 toestellen. Dat was op basis van het besluit in de nota In het belang van Nederland het bijdragepercentage van Nederland daalde daardoor en dat van de andere landen steeg. En Canada, sinds 2002 partner in het JSF-programma met een groot aantal toestellen, draaide in 2012 de besluitvorming over de vervanging van zijn oude toestellen helemaal terug, maar gaf in 2018 wel aan in 2019 haar planningsaantal naar 85 te zullen verhogen (nog niet zichtbaar in de figuur). Haar bijdrage zal hierdoor stijgen (en dat van de andere landen dalen).
Het best zijn de opgegeven aantallen te vergelijken met aandelen: ze bepalen hoeveel elk land per jaar bijdraagt én hoeveel het land aan royalty’s ontvangt. Dit wordt uitgedrukt in een percentage. Als het aantal van één land verandert, dan veranderen de onderlinge bijdrageverhoudingen tussen alle landen. Landen kunnen elk jaar het aantal opgegeven toestellen veranderen. Zo’n wijziging werkt alleen vooruit; er vinden geen bij- of terugbetalingen plaats als een land zijn opgegeven aantal aanpast.
We hebben de Nederlandse financiële bijdragen in het JSF-programma in het JSF-programma in kaart gebracht.
Financiële processen JSF
De Algemene Rekenkamer heeft in 2017 en 2018 onderzoek gedaan naar de financiële processen rond de JSF. De Algemene Rekenkamer ging in dit onderzoek na of Nederland de juiste bedragen betaalt voor de JSF.
Inkomsten en andere voordelen als partner
Het JSF-programma brengt voor de partners ook inkomsten en andere voordelen kortingen op toestellen die Nederland koopt, royalty’s wanneer niet-partnerlanden de JSF kopen en afdrachten door de industrie. Daarnaast verwerft Nederland ook kennis en ervaring door deelname.