Meer subsidie, minder grutto’s

Weidevogelbeleid in de afgelopen 20 jaar

Het beleid om weidevogels zoals de grutto te behouden heeft niet gewerkt. In de afgelopen 20 jaar groeide de subsidie voor boeren om weidevogels te beschermen van € 4,2 miljoen in 2001 tot € 33,4 miljoen in 2020. Maar in diezelfde periode daalde het aantal broedparen grutto’s van 60.000 tot 30.000.

Cover rapport Weidevogels

De Algemene Rekenkamer trekt de conclusie dat het weidevogelbeleid van de minister van LNV niet succesvol is in het rapport Waar is de grutto? Daarin zijn de resultaten bekeken van verschillende maatregelen die boeren kunnen nemen om weidevogels te beschermen en de subsidiegelden die daarmee zijn gemoeid. Ook is in kaart gebracht waar dat gebeurt en hoe groot dat gebied is ten opzichte van het totale gebied dat geschikt kan zijn voor weidevogels. Uit het onderzoek blijkt dat dit maar 15% is.

Boeren kunnen kiezen uit verschillende maatregelen om weidevogels te beschermen. Uit het rapport blijkt dat zij vooral kiezen voor ‘legselbeheer’. Ze geven dan bijvoorbeeld aan waar op hun land nesten van weidevogels zitten om te voorkomen dat ze er met hun tractor overheen rijden. Alleen heeft de grutto niet veel aan die maatregel. Waar de grutto wel iets aan heeft, is de weilanden natter maken door verhoging van het waterpeil en aanleg van greppels waarin het water blijft staan. Weidevogels kunnen dan meer voedsel vinden om hun kuikens groot te brengen. Maar daar kiezen de boeren juist weer heel weinig voor.

Volgens de Algemene Rekenkamer ontbreekt het de boeren niet aan inzet, maar moet de minister er meer op aansturen dat zij de kansen benutten om het aantal broedparen grutto’s weer te laten stijgen. Nederland is een belangrijk land voor de grutto: de helft van alle grutto’s in de wereld broedt hier. Andersom is de grutto belangrijk voor Nederland, hij is verkozen tot nationale vogel.  

De subsidies stijgen en toch daalt het aantal grutto's

Figuur 1 weidevogels
Subsidie-uitgaven van 2001 tot en met 2020. Het aantal broedparen grutto’s vanaf 1990 (bron: Netwerk Ecologische Monitoring, Sovon, provincies en CBS, www.sovon.nl)

Boeren voeren maatregelen met meeste effect bijna niet uit

Figuur 2 Weidevogels
Maatregelen om weidevogels te beschermen. Grootte van het gebied waar de maatregel wordt genomen in hectaren (bron: RVO), afgezet tegen het effect ervan (bron: onder meer Wageningen University & Research).