Pand aan het Lange Voorhout 8
Van woonhuis, klooster, kruithuis, kogelgieterij, kantoor voor 'Commissie Zaken, Maaten en Gewigten' tot pand voor de Algemene Rekenkamer. Zowel de geschiedenis als het huidige pand aan het prachtige Lange Voorhout is kleurrijk. De laatste grote verandering was in 1997. Naar ontwerp van Aldo van Eyck verrees een nieuw gebouw achter de gevel. Het pand van de Algemene Rekenkamer is eigendom van het Rijksvastgoedbedrijf.
Historische locatie
De eerste koopakte van een woonhuis aan het Lange Voorhout 8 stamt uit 1394. Aan de voorgevel op het Lange Voorhout is bij de nieuwbouw niets veranderd. Het eeuwenoude stadsbeeld is intact gebleven.
1404: stichting klooster
Het oudste gedeelte van ons pand dateert uit de Middeleeuwen. De graaf van Holland schonk het huis rond 1404 aan de orde der Dominicanen. De monniken hebben er van 1404 tot 1575 gewoond. De Kloosterkerk getuigt nog van dit stuk uit de geschiedenis. In 1690 ontplofte het kruithuis, waardoor het kloostergebouw werd vernietigd. Er bleef slechts één muur over, die tot op de dag van vandaag overeind staat.
1868: vestiging Algemene Rekenkamer
Er was een grote verbouwing nodig voordat de Algemene Rekenkamer zich hier kon vestigen. De Kleine Kazernestraat werd met twee meter verbreed, waardoor de voorgevel aan die zijde één van de ramen verloor. Deze aanhechting is nog steeds te zien.
1884: uitbreiding met "Grootboekgebouw"
Het Grootboekgebouw is gebouwd als archiefgebouw naar ontwerp van C.H. Peters. Op de ronde traptoren liepen vele Rekenmeesters naar het archief van de hoofdboekhouding van de Staat der Nederlanden. Hier werden de duplicaten van de Grootboeken der Nationale Schuld bewaard. Deze boeken werden met de bakfiets van de Rekenkamer naar de ministeries vervoerd.
1990: nieuw pand achter de oude gevel
Het pand bestond uit verschillende slecht op elkaar aansluitende oude gebouwen. Bovendien sloot de werkomgeving niet meer aan bij de eisen van deze tijd. Architect Aldo van Eyck ontwerpt een nieuw pand. Hij wil dat het gebouw bijdraagt aan een goede werksfeer.
De werkruimtes zijn daarom ruim, met ramen die je zelf open kunt doen. Hier zijn de gangen als wandelpaden die zich rondslingeren langs kamers, vergaderruimtes of tot een Frans balkon dat met openslaande deuren naar de buitenlucht reikt.
De trappenhuizen maken het verticale contact heel gemakkelijk, want de weg van een kamerdeur naar de trap is heel kort. De meeste kantoren worden gestigmatiseerd door hun lange gangen met aan het einde van die gangen een kil trappenhuis. Daarmee verlaat je eigenlijk het gebouw om op een andere verdieping weer binnen te treden: je komt er niet graag. Zo is ons gebouw niet.'
Aldo van Eyck
Gefacetteerde houten plafonds versterken de indruk van beweging. Dit wordt versterkt door de bijzondere lichtinval. De nieuwbouw is in 1997 in gebruik genomen.
Ronde vormen in ontwerp
Van Eyck vond in het torentje van het Grootboekgebouw de inspiratie van zijn ontwerp. De gangen draaien in een wisselende breedte langs de kamers en in cirkels rondom de trappenhuizen en ellipsvormige vergaderzalen.
Bibliotheek verbindt
De bibliotheek verbindt de drie delen waaruit de nieuwbouw is opgebouwd. De kamers hebben vaak meer dan vier wanden. Het licht valt van meerdere kanten binnen. Geen verdieping in het pand is hetzelfde. Op het dak is een tuin aangelegd.
Verrast door oude kloostermuur
Tijdens de nieuwbouw in de jaren negentig kwam een 80 cm dikke oude kloostermuur als verrassing tevoorschijn. Deze gotische muur is gerestaureerd. De Kloosterkerk en muur zijn het enige dat nog van het klooster rest. Zo vormen de gebouwen van door de eeuwen heen een mooi beeld van de diepe wortels in de geschiedenis van dit pand, uitstrekkend naar nu.
Kleuren en tegels
Op de gevel zijn tegelpatronen in zestien kleuren verwerkt. Kunstschilder Jaap Hillenius maakte het ontwerp voor de kleurstroken. En wie goed kijkt, ziet dat de ramen per verdieping steeds één tegelbaantje - dat is vier centimeter aan weerszijden - breder worden. Een subtiel detail dat helpt om de gevels van de geijkte monotonie van de meeste kantoorgebouwen te bevrijden.
Het echtpaar van Eyck, de architecten
Aldo van Eyck werd bekend door de bouw van het Burgerweeshuis in Amsterdam aan het eind van de jaren vijftig. Later realiseerde hij samen met zijn vrouw Hannie van Eyck-van Rooijen onder meer het Hubertushuis in Amsterdam (1987), de gebouwen van Estec bij Noordwijk (1989), de Molukse kerk in Deventer (1992) en het kantorencomplex Tripolis in Amsterdam (1994).
Renovatie en herinrichting Grootboekzaal
Grootboekzaal in ere hersteld
Na een grondige verbouwing is de vernieuwde Grootboekzaal in 2017 weer in gebruik genomen. Het metselwerk, de terracotta ornamenten en het dak zijn hersteld. De grote glazen deuren verbinden de zaal met de buitenruimte waar de vroegere kloostertuin lag. De kleden aan de muur verwijzen naar dit verleden. Zij zijn geverfd met de kruiden die vroeger in de kruidentuin van het klooster groeiden.
Licht, warm en multifunctioneel
Bij het herstel van de plafondgewelven werd een belangrijke ontdekking gedaan. Onder het aangedane stucwerk bleek het oorspronkelijk schoon metselwerk nog grotendeels aanwezig en intact. Na restauratie hiervan vormen de prachtige gewelven een belangrijke toevoeging aan het monumentale karakter van de ruimte. Bij de herinrichting is de monumentale, eikenhouten tweedeurs Grootboekkast na zorgvuldige restauratie teruggeplaatst. De ruimte is niet langer donker en dampig maar licht en warm. Het is nu een multifunctionele ruimte, geschikt voor ontvangsten en bijeenkomsten.
Bijzondere ruimtes
Zaal 1814
De zaal bevindt zich in het oudste gedeelte van de Algemene Rekenkamer uitkijkend over het Lange Voorhout. Dit deel van het gebouw dateert uit de Middeleeuwen. Sinds 2012 gebruiken we deze zaal als vergader- en ontvangstruimte. Hier hangen portretten van alle voorgangers van Koning Willem-Alexander.
Collegezaal
De Collegezaal gebruiken we voor vergaderingen. De Collegezaal bevindt zich op de grens van het oude gebouw uit 1394 en de nieuwbouw uit 1997.
Anti-chambre
Naast de collegezaal is een mooie wachtkamer met een staande klok uit 1780 die door Jan Hoogelant is gebouwd. Vanaf de muur kijken 23 oud-presidenten van de Algemene Rekenkamer toe.
Bedrijfsrestaurant
Het restaurant is ontworpen naar het idee van een grote Arabische tent. Van hieruit hebben we mooi uitzicht op het Grootboekgebouw.
Wilt u ons pand met eigen ogen bekijken? We zijn open voor publiek op Monumentendag.
