Ernstige onvolkomenheid en bezwaar: beveiliging militaire objecten wederom onvoldoende

Rapport | 21-05-2025

Beveiliging van militaire objecten is van groot belang. Aanslagen op commando- of computercentra of wapensystemen kunnen de defensieorganisatie verlammen. Dit is een risico voor de operationele gereedheid en slagkracht van de krijgsmacht. En daarmee een risico voor de veiligheid van Nederland en van onze NAVO-bondgenoten. Defensie beschikt bovendien over grote voorraden wapens en munitie die uiteraard niet in verkeerde handen terecht mogen komen. De minister van Defensie noemt het op orde brengen van de beveiliging van militaire objecten dan ook als prioriteit in zijn begroting voor 2025.

Over 2022 concludeerden we in het Rapport bij het Jaarverslag 2022 van Defensie onder andere op basis van 8 praktijktesten dat de beveiliging van militaire objecten in de praktijk ondermaats is en niet voldoet aan het beleid dat de minister van Defensie voert. We beoordeelden de beveiliging van militaire objecten daarom als een onvolkomenheid. We deden in mei 2023 aan de minister van Defensie 4 aanbevelingen waaronder het beveiligingsbewustzijn op korte termijn aanzienlijk te verbeteren en de effectiviteit van beveiligingsmaatregelen regelmatig in de praktijk te testen.

In 2023 zagen we geen verbetering bij de beveiliging van militaire objecten in de praktijk. Het door de minister toegezegde plan voor het oplossen van de onvolkomenheid was ontoereikend en onze 4 aanbevelingen om de beveiliging van militaire objecten te verbeteren waren niet door de minister van Defensie opgevolgd. We constateerden een gebrek aan urgentie bij Defensie. Over 2023 handhaafden we daarom de onvolkomenheid. We herhaalden vorig jaar onze aanbevelingen uit mei 2023 en bevolen de minister van Defensie daarnaast aan om het door ons als ontoereikend beoordeelde plan te herzien en de uitvoering daarvan topprioriteit te maken. We waarschuwden Defensie dat we ons oordeel opschalen bij onvoldoende verbetering van de beveiliging van militaire objecten in de praktijk.

Conclusie

We constateren dat Defensie in 2024 net als in 2023 onvoldoende voortgang heeft geboekt in het verbeteren van de beveiliging van militaire objecten in de praktijk. Concrete resultaten bleven uit, bleek uit ons onderzoek naar het digitale krijgsmachtnetwerk NAFIN en uit beveiligingstesten van Defensie: het beveiligingsbewustzijn is niet verbeterd en het toegezegde verbeterplan waarvan NAFIN deel uitmaakt, was er begin april 2025, 2 jaar na ons eerste onderzoek, nog steeds niet. De beveiliging van militaire objecten moet echter topprioriteit zijn bij de minister van Defensie gezien de geopolitieke ontwikkelingen. De minister benoemt het wel als prioriteit maar hij boekt in de praktijk onvoldoende resultaat met zijn plannen en beleid. Daarom schalen we de beveiliging van militaire objecten over 2024 op van een onvolkomenheid tot een ernstige onvolkomenheid. Daarnaast hebben we op 2 april 2025 bezwaar aangetekend tegen de beveiliging van militaire objecten waarbij we aan de minister het volgende vroegen:

• Stel het geplande plan van aanpak voor de militaire objectbeveiliging vast;
• Tref op zeer korte termijn concrete maatregelen om de grootste aangetroffen beveiligingsrisico’s uit de praktijktesten te beperken; 
• Stel een gedegen onderzoeksopzet op om tussen mei en oktober 2025 de werking van de beveiliging van militaire objecten in de praktijk te testen.

Op 30 april 2025 ontvingen we van de minister zijn reactie op ons bezwaar. We hebben het plan van aanpak, de getroffen maatregelen ter beperking van de beveiligingsrisico’s en de onderzoeksopzet voor de praktijktesten beoordeeld. Op grond hiervan hebben we op 7 mei 2025 besloten ons bezwaar op te heffen. De ernstige onvolkomenheid handhaven we. Wij zullen de uitvoering van het verbeterplan en de resultaten van de praktijktesten aandachtig volgen in ons verantwoordingsonderzoek over 2025.

Lees meer over dit onderzoek in paragraaf 4.3.6 (pagina 41) van Resultaten veratnwoordingsonderzoek 2024 ministerie van Defensie en Defensiematerieelbegrotingsfonds.