Defensie: achterblijvende investeringen, operationele gereedheid niet verbeterd
Defensie is een van de ministeries waar het extra beschikbare budget nog niet geheel besteed kon worden. Het investeringsbegrotingsartikel van de minister van Defensie voor 2018 was in stappen tot bijna € 3 miljard verhoogd. De minister heeft een deel van dit extra geld niet kunnen uitgeven, waardoor er € 1,2 miljard is doorgeschoven naar de komende jaren. President van de Algemene Rekenkamer Arno Visser tekent hierbij aan: “Aanschaf van defensiematerieel kost tijd en deskundigheid. Die zijn na de bezuinigingen niet op afroep beschikbaar. Uitstel van de uitgaven kan dan verstandig zijn.”
Al sinds 2013 slaagt de minister van Defensie er niet in het budget bedoeld voor investeringen volledig aan te wenden. Hoewel de feitelijke investeringen in 2018 lager uitvallen dan begroot, heeft Defensie afgelopen jaar € 300 miljoen méér aan investeringen besteed dan in 2017. Ook is de minister in 2018 voor ruim € 4 miljard verplichtingen aangegaan.
Gebrek aan voldoende gespecialiseerd personeel
Het achterblijven van investeringen heeft onder meer te maken met problemen in de bedrijfsvoering – iets wat niet alleen met meer geld is op te lossen. Het aantal onvolkomenheden in de bedrijfsvoering is opgelopen tot zes. Op sommige onderdelen worden weliswaar zichtbaar verbeteringen geboekt, maar onderling verweven aspecten in onder meer het verwerven van materieel en het beheer van vastgoed dragen ertoe bij dat investeringen achterblijven. In combinatie met een (aanhoudend) gebrek aan voldoende gespecialiseerd personeel, zoals onderhoudspersoneel, ingenieurs en inkopers, wordt herstel van de materiële gereedheid van de krijgsmacht belemmerd. Dat is de mate waarin helikopters, schepen, pantservoertuigen en ander materieel beschikbaar zijn voor inzet, oefening en opleiding. Ook keuzes uit het verleden bij de aanschaf van wapensystemen spelen parten. Zo heeft de landmacht eerder een wapensysteem aangeschaft zonder voldoende bijhorend gereedschap en heeft een vaartuig van de marine een scheepsmotor die niet geschikt is voor langdurige zware belasting. Bij marine, landmacht en luchtmacht bestaan tekorten aan repareerbare onderdelen.
De Algemene Rekenkamer beoordeelt het vastgoedmanagement nu als onvolkomenheid in de bedrijfsvoering, onder meer vanwege een gebrek aan inzicht en overzicht in de totale vastgoedportefeuille van het ministerie. De tekortkomingen versterken het effect dat personeel bij Defensie vertrekt. Er zijn in 2018 meer militairen weggegaan dan er binnenkwamen. Het totaal aantal personeelsleden bij Defensie (burger en militair) nam in 2018 wel toe.