Resultaten verantwoordingsonderzoek 2024 ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Onze conclusies

De begrotingsgefinancierde uitgaven van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) aan sociale zekerheid waren € 63,3 miljard in 2024. De premiegefinancierde uitgaven aan sociale zekerheid waren 78,1 miljard. De ontvangsten van het ministerie van SZW waren € 2,6 miljard en de verplichtingen € 63,9 miljard.

Het is belangrijk dat de minister met dit geld doet en bereikt wat hij belooft. Of het nu gaat om pensioenen, uitkeringen, schijnzelfstandigheid of arbeidsuitbuiting: de minister moet realistische verwachtingen wekken over wat zijn uitvoeringsorganisaties kunnen bereiken. Hij moet ervoor zorgen dat het beleid uitvoerbaar is en regelgeving eenvoudiger wordt. Zodat burgers weten waar ze op kunnen rekenen. 

Maak de WIA uitvoerbaar 

De minister van SZW heeft als taak om inkomenszekerheid te bieden aan mensen die langdurig of tijdelijk niet (volledig) in hun eigen inkomen kunnen voorzien. In 2024 werd bekend dat UWV fouten heeft gemaakt bij het berekenen van arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Sommige mensen hebben daardoor te veel en anderen te weinig uitkering ontvangen. We doen daar onderzoek naar. In 2023 concludeerden we al dat de WIA voor UWV niet meer uitvoerbaar is. Er zijn nog te veel langdurig zieke (ex-)werknemers die te lang wachten op een sociaal-medische beoordeling. Hun aantal daalt niet en loopt waarschijnlijk weer op. De minister is eigenaar en opdrachtgever van UWV; we dringen erop aan dat hij snel met voorstellen komt die helpen de WIA uitvoerbaar te maken. 

Toezicht op rechtmatigheid bij UWV en de SVB vraagt aandacht

Alle uitgaven van de SZW-begroting samengenomen zijn rechtmatig verantwoord en de informatie hierover is betrouwbaar. De minister verantwoordt zich over de rechtmatigheid van uitkeringen (waarbij het gaat om tientallen miljarden euro’s) met informatie over de kwaliteit van de auditdiensten van UWV en de SVB. Maar de minister moet inhoudelijker toezien op de controles van deze auditdiensten om te weten of uitkeringen echt rechtmatig zijn. 

Banenafspraak voor mensen met een arbeidsbeperking niet gehaald 

Het lukt de minister niet om samen met werkgevers 125.000 extra banen te scheppen voor mensen met een arbeidsbeperking. Vooral de overheid blijft achter. Werk is goed voor hun inkomen en welzijn, en vermindert hun beroep op maatschappelijke voorzieningen. De minister neemt maatregelen voor de extra banen, maar het is niet bekend of die werken. Hij is ook afhankelijk van wat gemeentes doen voor mensen met een arbeidsbeperking. Gemeenten krijgen hiervoor geld van de minister van SZW en uit het gemeentefonds van de ministers van BZK en Financiën.

Financieel beheer van uitkeringen in Caribisch Nederland blijft onvolkomen

Het lukt de Rijksdienst Caribisch Nederland-unit SZW al sinds 2016 niet om de rechtmatigheid van uitkeringen in Caribisch Nederland voldoende te garanderen. Bovendien is er onvoldoende uitzicht op een blijvende oplossing. Ons dringende advies aan de minister is: bepaal een realistisch en haalbaar doel om de rechtmatigheid van uitkeringen te beheersen. Blijf ook goed controleren of de verbeteracties en de kosten hiervan hieraan doelmatig bijdragen. 

Samenvattend oordeel over de financiële informatie in het Jaarverslag 2024 van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Onvolkomenheden bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Bestaande onvolkomenheden	2021	2022	2023	2024	Ontwikkeling in 2024
Financieel beheer RCN-unit SZW	✖	✖	✖	✖	∥
Opgeloste onvolkomenheden
Autorisatiebeheer FDC			✖	✔

Legenda

✖ ✔ ∥

Onvolkomenheid Opgelost. De maatregelen werken De minister heeft weinig tot geen vooruitgang geboekt

Voor een beschrijving van de tabel zie hoofdstuk 4 van de pdf van het volledige rapport.