Onderzoek naar uitvoeringstoetsen
Deelonderzoek behorend bij het verantwoordingsonderzoek ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Nieuwe wet- en regelgeving kan substantiële gevolgen hebben voor uitvoeringsorganisaties. Daarom worden zij gevraagd een uitvoeringstoets te maken. In een uitvoeringstoets geven zij onder andere een oordeel over de uitvoerbaarheid van maatregelen. Het is belangrijk dat de minister in zijn rol als medewetgever bij nieuwe wet- en regelgeving zicht heeft op de uitvoerbaarheid ervan. Er wordt namelijk al langere tijd gesignaleerd dat er te weinig personeel is om publieke taken uit te voeren.
Wij hebben onderzocht of in uitvoeringstoetsen op het werkterrein van de ministeries van Justitie en Veiligheid (JenV), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Financiën rekening wordt gehouden met personele gevolgen van nieuwe wet- en regelgeving. We constateren dat de minister van SZW uitvoeringstoetsen laat uitvoeren en dat daar altijd een oordeel over uitvoerbaarheid in staat. Uit ons verdiepend onderzoek blijkt dat uitvoeringsorganisaties positief zijn over de totstandkoming van uitvoeringstoetsen. Het valt ons op dat meer aandacht besteed kan worden aan hoeveel extra personeel nodig is voor nieuwe wet- en regelgeving.
Voor een beter begrip van de praktijk van uitvoeringstoetsen, hebben wij ook enkele uitvoeringstoetsen nader onderzocht. Voor het ministerie van SZW hebben we 4 uitvoeringstoetsen onderzocht: de wijziging van de Participatiewet, de wijziging van het kindgebonden budget, de wijziging van regelgeving over de opvang van asielzoekers op zeeschepen, en het afschaffen van het lage-inkomensvoordeel (LIV) en wijziging van het loonkostenvoordeel (LKV).
Conclusie
Burgers en bedrijven rekenen erop dat beleid dat wordt beloofd ook wordt uitgevoerd. Het is daarom belangrijk dat de minister weet of voorgenomen wet- en regelgeving uitvoerbaar is. Het parlement kan aan de hand van deze informatie ook beter zijn controlerende taak uitvoeren. In ons onderzoek naar uitvoeringstoetsen op het terrein van SZW zien we dat het proces goed vormgegeven is: uitvoeringstoetsen worden uitgevoerd en bevatten altijd een concreet oordeel over de uitvoerbaarheid. Uit ons verdiepend onderzoek blijkt dat uitvoeringsorganisaties positief zijn over de totstandkoming van uitvoeringstoetsen. Het valt ons op dat relatief vaak informatie over de personele consequenties van nieuw wet- en regelgeving ontbreekt. Dit geldt overigens vaker voor de gevolgen bij uitvoeringsorganisatie die onder andere ministers vallen. Dit is wel informatie die de minister van SZW moet hebben om een volledig beeld te krijgen over de uitvoerbaarheid van nieuwe wet- en regelgeving.
| Lees meer over dit onderzoek in paragraaf 4.6 (pagina 49) van Resultaten verantwoordingsonderzoek 2024 ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. |