Methodologische verantwoording voortgangsmeter aanbevelingen

Waarom doen we dit?

De Algemene Rekenkamer onderzoekt of de rijksoverheid publiek geld zinnig, zuinig en zorgvuldig uitgeeft. We laten zien hoe de rijksoverheid in de praktijk functioneert en presteert en welke verbeteringen mogelijk zijn. Zo willen we een bijdrage leveren aan het vertrouwen van de maatschappij in de overheid.

Met de aanbevelingen die voortkomen uit ons onderzoek willen we de rijksoverheid helpen verbeteren. Met de Voortgangsmeter aanbevelingen brengen wij in beeld wat ministeries hebben gedaan met onze aanbevelingen. Daarmee leren we zelf ook over de kwaliteit van onze aanbevelingen.

Wij geven hiermee invulling aan internationale afspraken met andere rekenkamers, waarbij we nagaan of onze aanbevelingen worden opgevolgd en waarbij wij de relevantie van ons werk zichtbaar maken. Deze afspraken liggen vast in standaarden. Een relevante standaard voor de Voortgangsmeter aanbevelingen is de ISSAI 12 en dan met name principle 3.

Hoe doen we dit?

In de Voortgangsmeter aanbevelingen verzamelen we per aanbeveling de volgende gegevens:

• De aanbeveling aan de minister
• De bestuurlijke reactie van de minister
• Doet de minister in de bestuurlijke reactie volgens ons een toezegging op de aanbeveling: ja of nee?
• De reactie van de Algemene Rekenkamer op de bestuurlijke reactie van de minister (ons nawoord)
• Het begrotingshoofdstuk waar de aanbeveling betrekking op heeft en waar de minister verantwoordelijk voor is
• Zelfrapportages van de ministeries over de maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van onze aanbevelingen

Deze gegevens zijn opgenomen in datasets die wij op onze website hebben geplaatst. Het redigeren, samenvatten en vastleggen  van aanbevelingen, bestuurlijke reacties en nawoorden geschiedt met de grootst mogelijke zorgvuldigheid. Bij eventuele interpretatieverschillen zijn de gepubliceerde rapportteksten en de bestuurlijke reacties van de ministers leidend.

Niet al onze aanbevelingen zijn opgenomen in de Voortgangsmeter aanbevelingen

In de Voortgangsmeter aanbevelingen richten we ons op aanbevelingen uit ons beleidsonderzoek. Tot het beleidsonderzoek rekenen wij de doelmatigheidsonderzoeken en de beleidscasussen uit het verantwoordingsonderzoek.

De volgende aanbevelingen die gebaseerd zijn op onderzoek worden niet meegenomen in de Voortgangsmeter aanbevelingen:

1. Aanbevelingen uit onderzoeken die jaarlijks plaatsvinden en in de betreffende onderzoeken zelf worden opgevolgd. Dit zijn bijvoorbeeld aanbevelingen uit ons verantwoordingsonderzoek die betrekking hebben op onvolkomenheden in de bedrijfsvoering.
2. Aanbevelingen aan de Tweede Kamer.
3. Aanbevelingen aan bestuurders van instellingen op afstand van het Rijk waar de Algemene Rekenkamer onderzoek heeft uitgevoerd.

Het aantal aanbevelingen per begrotingshoofdstuk kan verschillen

Ons onderzoek bestrijkt een breed terrein met veel begrotingshoofdstukken en zeer uiteenlopende beleidsthema’s. We moeten hierin een keuze maken. Daarom loopt het aantal aanbevelingen per begrotingshoofdstuk sterk uiteen.

Op sommige beleidsterreinen hebben we in de periode 2015-2020 helemaal geen onderzoek gedaan dat binnen de reikwijdte van de Voortgangsmeter aanbevelingen valt, zoals bijvoorbeeld bij het Gemeentefonds. Daarom zijn ook niet alle begrotingshoofdstukken in de Voortgangsmeter aanbevelingen opgenomen.

Niet alle toezeggingen van ministers zijn opgenomen in de Voortgangsmeter aanbevelingen

In de Voortgangsmeter aanbevelingen vermelden we alleen de toezeggingen uit de bestuurlijke reactie op ons rapport. Als een minister op andere momenten toezeggingen naar aanleiding van ons onderzoek doet, bijvoorbeeld in een kamerdebat of bij een beleidsevaluatie nemen wij deze toezeggingen niet op in de Voortgangsmeter aanbevelingen.

Portefeuilles van ministers veranderen

Portefeuilles van ministers veranderen van tijd tot tijd. Bij een herschikking van taken of departementen gaan wij na of er een andere minister verantwoordelijk wordt voor eerder gedane toezeggingen. Wanneer dat het geval is kan dit leiden tot aanpassingen van begrotingshoofdstukken in de Voortgangsmeter aanbevelingen.

Zelfrapportages ministeries

Elke twee jaar vragen wij aan de ministeries wat zij naar aanleiding van de toezeggingen van de ministers hebben gedaan. Deze zelfrapportage bestaat uit twee onderdelen:

• De status: Is er actie ondernomen?
• De toelichting: Waaruit bestaat de ondernomen actie?

Actie status

Voor de zelfrapportage zijn er zes mogelijke actie statussen

• Toezegging – Actie in voorbereiding
• Toezegging – Actie in uitvoering
• Toezegging – Actie is afgerond
• Toezegging – Geen actie
• Geen toezegging – Wel actie
• Geen toezegging – Geen actie

In de rapportage bij de Voortgangsmeter aanbevelingen hebben wij de zes actie statussen uit de zelfrapportages in vier categorieën samengevoegd.

Rapportage Voortgangsmeter	Zelfrapportages departementen
Toezegging is uitgevoerd	Toezegging – Actie is afgerond
Actie voor toezegging	Toezegging – Actie in voorbereiding Toezegging – Actie is in uitvoering
Overige actie	Geen toezegging – Wel actie
Geen actie	Wel toezegging – Geen actie Geen toezegging – Geen actie

Toelichting

De toelichting op de genomen actie dient feitelijk te zijn en is bij voorkeur gebaseerd op een openbare bron. Dit is een beschrijving van de maatregelen die de ministeries nemen naar aanleiding van aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer.

Wij vragen de ministeries maximaal drie keer over een toezegging te rapporteren. Dit kan minder zijn als er geen toezegging is gedaan of als een toezegging eerder is nagekomen. Wij toetsen een deel van de zelfrapportages op plausibiliteit. Wij geven daarmee geen oordeel over de kwaliteit of inhoud van de acties die zijn toegezegd of uitgevoerd.

Op basis van de zelfrapportages stellen wij vast in hoeverre onze aanbevelingen worden opgevolgd. Naar zaken die volgens ons niet (voldoende) worden opgevolgd kunnen we vervolgonderzoek doen.

Rapportage Voortgangsmeter aanbevelingen

Elke 2 jaar publiceren wij een rapportage Voortgangsmeter aanbevelingen. In deze rapportages kijken wij zes jaar terug.

Op onze website hebben wij de rapportage Voortgangsmeter aanbevelingen 2015-2020 beschikbaar gesteld. Deze rapportage behandelt de aanbevelingen uit beleidsonderzoek, toezeggingen van ministers en acties van de ministeries over de periode 2015-2020.

De rapportage Voortgangsmeter aanbevelingen bestaat uit twee delen: een rijksbrede rapportage en een rapportage per begrotingshoofdstuk. In de rapportage per begrotingshoofdstuk vergelijken we de toezeggingen van de verantwoordelijke minister en de uitgevoerde acties enerzijds met de rijksbrede gemiddelden anderzijds.

Als er meerdere zelfrapportages voor dezelfde aanbeveling beschikbaar zijn (bijvoorbeeld uit 2019 en 2021), gebruiken wij de meest recente zelfrapportage.

Als wij in de periode 2015-2020 meer dan 30 aanbevelingen over een begrotingshoofdstuk hebben gedaan, geven we voor het betreffende begrotingshoofdstuk ook informatie over de jaarlijkse ontwikkeling van aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer en toezeggingen van de ministers.