Wegwijs in het sociaal domein

De Tweede Kamer wenst beter inzicht in de voortgang en resultaten in het sociaal domein en vroeg de Algemene Rekenkamer daarover advies uit te brengen. In ‘Wegwijs in het sociaal domein’ adviseert de Algemene Rekenkamer over hoe de informatiepositie van de Tweede Kamer versterkt kan worden door meer samenhang en structuur aan te brengen in de verstrekte informatie.

De Tweede Kamer wil beter geïnformeerd worden over de voortgang van de decentralisatie van de Jeugdwet, de Participatiewet en de Wmo. Alle wetgeving, toezeggingen van ministers, voortgangsrapportages, brieven, monitors, evaluaties, begrotingen en jaarverslagen worden weliswaar in lijn met de regels naar de Tweede Kamer gestuurd, maar bieden volgens de parlementariërs niet het gewenste overzicht. 

Digitaal hulpmiddel

Om de informatie voor de Kamer beter te ontsluiten, heeft de Algemene Rekenkamer een digitaal hulpmiddel ontwikkeld. Deze ‘Wegwijzer sociaal domein’ helpt om te doorgronden wat de samenhang is tussen uiteenlopende soorten van informatie over de drie wetten. Met inzet daarvan kunnen de Kamerleden hun informatiepositie versterken.

Verantwoordelijkheid gemeenten 

Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor het bieden van jeugdhulp, maatschappelijke ondersteuning en het vergroten van (arbeids)participatie. Deze decentralisaties in het sociaal domein moeten gemeenten in staat stellen om burgers beter en sneller te helpen wanneer zij een beroep doen op bijvoorbeeld zorg of ondersteuning. 
Voorheen was de rijksoverheid verantwoordelijk voor deze taken en controleerde de Tweede Kamer de resultaten van het beleid. Door de decentralisatie wordt de inhoud, omvang, beschikbaarheid en organisatie van de voorzieningen in hoge mate bepaald door gemeenten. Dit betekent dat de regering niet verantwoordelijk is voor de lokale regeltoepassing of het resultaat van het beleid zoals dat in de afzonderlijke gemeenten wordt uitgevoerd. Het oordeel over de uitvoering is primair voorbehouden aan de gemeenteraden.

Informatievoorziening aan de Tweede Kamer

De manier waarop de verantwoordelijke ministers de Tweede Kamer informeren over resultaten binnen het sociaal domein blijkt in hoge mate te stroken met de regelgeving. De Tweede Kamer ontvangt wat zij mag verwachten op grond van wet en toezegging. Toch telt naar het oordeel van de Tweede Kamer de verstrekte informatie niet op tot het overzicht en inzicht in de voortgang en resultaten in het sociaal domein dat de Kamer wenst. Dit advies doet aanbevelingen hoe het Rijk en Tweede Kamer de informatiestromen beter kan organiseren en structureren.