Handhaven in het duister

De aanpak van milieucriminaliteit en –overtredingen, deel 2

De aanpak van milieucriminaliteit en -overtredingen is ontoereikend. Een belangrijke oorzaak is het ontbreken van goede, betrouwbare data over de uitkomsten van inspecties bij de circa 500 bedrijven die met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken. Dat concluderen wij na intensieve bewerking van de gegevens uit 20.000 inspecties in 5 jaar, waarbij koppeling hiervan aan de juiste bedrijfsvestigingen de grootste uitdaging was. Wij hebben zodoende voor het eerst in het vizier gebracht dat een kleine groep veelplegers de milieuwetgeving veelvuldig overtreedt. 

Gebrek aan informatie struikelblok

Het gebrek aan informatie maakt naar ons oordeel dat de toezichthouders, handhavers en de verantwoordelijke bewindslieden (IenW en JenV) in het duister tasten. Zij hebben immers geen zicht op de aard en omvang van milieucriminaliteit en -overtredingen, op de veelplegers onder de bedrijven, de effectiviteit van sancties, tekortkomingen in het toezicht en inconsequenties in de handhaving. Dit maakt het onmogelijk effectief te sturen. 

Toezicht onvoldoende risicogericht

Uit het onderzoek blijkt dat de 20.000 inspecties in 5 jaar niet risicogericht zijn gehouden. Gemiddeld krijgt elk bedrijf 8 inspecties per jaar, maar in de praktijk varieert dit aantal sterk. Bij het merendeel van de bedrijven komen nauwelijks inspecteurs langs, terwijl bij tientallen van deze bedrijven het risico op een overtreding hoog is. Dat gaat ten koste van de effectiviteit van de aanpak van milieucriminaliteit en -overtredingen.

Wat zijn onze aanbevelingen?

De informatievoorziening moet op landelijk niveau aanzienlijk verbeteren. Als de bewindspersonen over betere informatie beschikken, kan het Rijk provincies erop aanspreken als zij tekortschieten in de uitvoering van hun taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Ons rapport laat zien dat dat kan. 
We bevelen aan om de uitkomsten van inspecties openbaar te maken en te delen met het publiek, opdat openbaar bekend is welke bedrijven zich wel en niet houden aan de regels en discussie hierover minder een zaak van speculatie is.