Jaarlijks € 326 miljoen extra nodig bij IND, DJI, CJIB en NFI door onrealistische begroting

IND, DJI, CJIB en NFI hebben elk jaar extra geld nodig voor de uitvoering van hun wettelijke taak. Dit is het gevolg van onrealistisch begroten door de minister van Justitie en Veiligheid. Hierdoor moet er telkens in de loop van het jaar gemiddeld €326 miljoen extra worden vrijgemaakt om taken uit te kunnen voeren. De afgelopen jaren bestaat er een voortdurend gat tussen de begroting en de uiteindelijke uitgaven, wat zorgt voor problemen in de uitvoering.

De financiering van de zogenaamde ‘agentschappen’ IND (Immigratie en Naturalisatiedienst), DJI (Dienst Justitiële Inrichtingen), CJIB (Centraal Justitieel Incassobureau) en NFI (Nederlands Forensisch Instituut) is formeel gebaseerd op de verwachte kosten voor het komende jaar. Deze schattingen worden 7 maanden tot anderhalf jaar voor het verschijnen van de Justitiebegroting opgesteld. En zijn dus niet meer actueel tegen de tijd dat het parlement de begroting goedkeurt. In de door ons onderzochte periode 2019-2022 vielen de uitgaven voor IND, DJI, CJIB en NFI elk jaar gemiddeld €326 miljoen hoger uit dan vooraf ingeschat. 

In de periode 2019-2022 waren de gerealiseerde uitgaven steeds hoger dan begroot

Figuur p0b VO2022 Jen|V

Budget minister JenV is leidend

Er is een tweede, belangrijkere reden waarom IND, DJI, CJIB en NFI structureel worden ondergefinancierd. Het bedrag dat de minister van JenV op de begroting uittrekt voor de agentschappen is altijd lager dan de verwachte uitgaven voor dat jaar. In de praktijk blijkt namelijk dat de budgettaire ruimte van de minister van JenV leidend is bij het opstellen van de begroting, niet de verwachte uitgaven. In de periode 2019-2022 kregen de 4 onderzochte agentschappen elk jaar structureel te weinig om de verwachte uitgaven te dekken. Dit herstelt de minister later gedurende het jaar wel met een aangepaste begroting, maar agentschappen hebben hierdoor voortdurend te maken met vertraagde financiering. 

Beperkte controle door Tweede Kamer

De invloed van de Tweede Kamer op deze extra uitgaven beperkt. Kosten zijn soms al gemaakt en vaak onvermijdelijk. De Kamer kan in de praktijk niet veel meer dan instemmen met de extra uitgaven. 

Reactie minister van JenV en nawoord Algemene Rekenkamer

De minister van JenV bestrijdt dat bij de vier JenV-agentschappen IND, DJI, CJIB, NFI niet-realistisch wordt begroot. Zo stelt de minister dat de jaarlijkse stijging van lonen en prijzen al is verwerkt in de rijksbegroting. Echter, de Rekenkamer constateert dat afgezien van loon- en prijsbijstelling er meer veranderingen zijn waardoor er telkens tussentijds meer geld nodig is. Positief is dat de minister van JenV ernaar streeft de financiering nauwer te laten aansluiten op de maatschappelijke opgave en meer focus wil op de lange termijn. Niemand heeft baat bij het steeds achteraf naar boven bijstellen van budget. Realistischer ramen en op basis daarvan begroten draagt bij aan een betere taakuitvoering bij IND, DJI, CJIB en het NFI.