Ophoping strafrechtzaken tast functioneren strafrechtketen aan
Onderzoek van de Algemene Rekenkamer duidt op ontstaan van een voorraad aan zaken, die veel groter is dan het Openbaar Ministerie wenselijk vindt.
De Algemene Rekenkamer deed onderzoek bij twee parketten. Het gaat om het parket dat overtredingen en ‘eenvoudige’ misdrijven als rijden onder invloed of wildplassen behandelt (Parket CVOM) en het Functioneel Parket, dat belast is met ondermijnende criminaliteit en ‘ontnemingszaken’ (waarin het OM wederrechtelijk verkregen voordeel vordert).
In het verantwoordingsonderzoek over 2017 noemt de Algemene Rekenkamer het slecht voor het functioneren en de effectiviteit van de strafrechtketen dat er te veel zaken ‘op de plank blijven liggen’. Een te grote voorraad kan leiden tot sepot van zaken die te oud zijn geworden om nog voor de rechter te kunnen worden gebracht.
Voorraad van tien maanden werk
Het streven van het OM was in 2017 om op termijn de voorraad zaken te beperken tot 30% van het aantal zaken dat jaarlijks wordt afgehandeld. De voorraad overtredingszaken lag ondanks een daling in 2017 nog op 82% (ongeveer 88.000 zaken). De voorraad misdrijfzaken is na een daling in 2016 gestegen naar 78% (ruim 22.000 zaken). Volgens het Parket CVOM staat een dergelijke hoeveelheid zaken zonder nieuwe instroom gelijk aan zo’n tien maanden werk.
Bij het Functioneel Parket, dat zich richt op ernstige misdrijven als complexe fraude en milieucriminaliteit, is ook een grote voorraad aan zaken ontstaan. Hier wordt onderscheid gemaakt tussen ‘standaardzaken’ en ‘maatwerkzaken’. Van de totale voorraad in 2017 betreft 58% maatwerkzaken. De voorraad maatwerkzaken was in 2017 bijna twee keer zo groot als de uitstroom (bijna 3.000 zaken tegenover een uitstroom van iets meer dan 1.500 zaken).
Gezamenlijke analyse van oorzaken ophoping
De Algemene Rekenkamer signaleert dat OM en Raad voor de rechtspraak verschillende verklaringen hebben voor de ophoping van zaken. Daarom heeft de Algemene Rekenkamer de minister van Justitie aanbevolen te onderzoeken welke verklaringen juist zijn. De minister heeft daarop toegezegd om OM en Rechtspraak te vragen snel een gezamenlijke analyse te doen naar de oorzaken en de maatregelen die hieruit voortvloeien zo spoedig mogelijk te nemen.