Reden aanpassing reisadvies ministerie niet altijd duidelijk

De reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken schetsen de veiligheidsrisico’s in een land en worden daarom door reizigers, reisorganisaties en bijvoorbeeld ook verzekeraars intensief benut. Uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt dat niet altijd duidelijk is waarom het ene land een rood risicoadvies (ga er niet heen) en een ander op oranje (alleen noodzakelijke reizen) of zelfs op groen blijft staan. Welke risico’s in een land leiden tot welke kleurcode? De uitgeschreven reisadviezen missen soms samenhang of voldoende toelichting.

De 20 landen die we hebben onderzocht

figuur pb reisadvies

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken adviseert in 4 kleuren: groen (geen bijzonderheden), geel (opletten!), oranje en rood. Elke maand worden de reisadviezen gemiddeld 210.000 keer geraadpleegd, via de Reisapp of de website van het ministerie. De Algemene Rekenkamer onderzocht de reisadviezen over 20 landen. Dit onderzoek is uitgevoerd vóór de uitbraak van het coronavirus. De reisadviezen in verband daarmee zijn daarom niet in dit onderzoek betrokken. De ontwikkelingen in de coronapandemie onderstrepen wel het belang van de aanbevelingen die de Algemene Rekenkamer in dit onderzoek doet.

Variaties in advies bij risico

Het onderzoek wijst uit dat bij de kans op ontvoering of aanslagen in een aantal gevallen de kleurcode per land varieert. Het ministerie vermeldt uitvoerig wat de risico’s zijn vanwege een mazelenuitbraak op Madagaskar en de daar heersende longpest. Brazilië kampt ook met mazelenuitbraak en bovendien met de gele en knokkelkoorts, maar die informatie geeft het ministerie niet. ‘Als we dit melden moeten we ook gaan bijhouden waar en wanneer, en of het beter gaat of niet’, zo licht een ambtenaar van het ministerie de situatie in Brazilië toe.
Die inconsistente aanpak en vergelijkbare voorbeelden over al dan niet vermelden van epidemieën, actieve vulkanen of stormen in reisadviezen is voor de Algemene Rekenkamer reden om een uniforme werkwijze aan te bevelen.
Het onderzoek wijst verder uit dat het ministerie na een verandering in de veiligheidssituatie het reisadvies over een land meestal niet snel genoeg aanpast. Bij een verslechtering duurt het gemiddeld 7 dagen, terwijl het ministerie voor zichzelf de norm op 24 uur stelt.
Reisorganisaties zien de laatste jaren wel verbeteringen in de adviezen, vooral nu delen van een land een afwijkende kleurcodering kunnen krijgen als een risico zich niet in het hele land voordoet.

Aanbevelingen en reactie minister

De Algemene Rekenkamer beveelt aan om afwegingen van het ministerie beter uit te leggen en voortaan, gezien het gebruik van deze adviezen, de kleur in de landkaart leidend te maken en niet de begeleidende tekst. Die laatste aanbeveling neemt de minister vooralsnog niet over, zo laat hij in een reactie weten.