Resultaten verantwoordingsonderzoek 2020 Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

Onze conclusies

In 2020 hebben wij onderzoek gedaan naar de zogenoemde corona-activiteiten van de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS). De minister is deze activiteiten gestart om bij te dragen aan het bestrijden van het coronavirus en de gevolgen van de coronacrisis in ontwikkelingslanden te verkleinen.

Goede registratie corona-activiteiten

De minister voor BHOS houdt apart bij hoeveel middelen er worden besteed aan corona-activiteiten. Daarmee is zij één van de weinige bewindspersonen die de geldstroom voor corona-activiteiten apart heeft bijgehouden. Dankzij deze registratie konden wij de corona-activiteiten makkelijk vinden en volgen. Ook voor het parlement zijn de corona-activiteiten en de daarmee gemoeide publieke middelen hierdoor beter navolgbaar.

Uit ons onderzoek blijkt dat de minister € 258,4 miljoen heeft uitgegeven aan 56 corona-activiteiten in 2020. De meeste activiteiten worden uitgevoerd door multilaterale organisaties. Deze organisaties zetten de middelen wereldwijd in. Daardoor zijn niet alle middelen naar een specifiek land te volgen. We zien op basis van ons onderzoek dat 28% van het geld naar 45 landen is gegaan.

Extra corona-activiteiten

De corona-activiteiten die de minister voor BHOS in 2020 heeft gestart leiden (tijdelijk) tot extra activiteiten. Dat is naar ons oordeel begrijpelijk in een crisissituatie. Tegelijk werkt de minister aan een programma om de fragmentatie ‒ veel activiteiten op veel thema’s en subthema’s ‒ te verminderen. Dit is nodig om de impact en effectiviteit van ontwikkelingssamenwerking te verhogen. Voor de minister blijft de wens tot vermindering van fragmentatie komende jaren staan.

Op onze website (www.rekenkamer.nl/coronarekening) houden we een dashboard Coronarekening bij met de financiële gegevens over de steunmaatregelen die het kabinet heeft ingezet om de gevolgen van de coronacrisis te ondervangen.

Schommelingen BHOS-budget

Het BHOS-budget is gekoppeld aan het bruto nationaal inkomen (bni). Dat betekent dat het budget een paar keer per jaar wordt gewijzigd. Deze schommelingen in het budget worden opgevangen op begrotingsartikel 5.4 van BHOS, ook wel het verdeelartikel 5.4 genoemd. Dit artikel vormt een buffer voor de schommelingen. In hoofdstuk 2 leggen we de werking van dit artikel verder uit.