Hoeveel tijd mag het kosten?

Gemiddeld besteden leraren bij een voltijdsaanstelling elke week 6 tot 8 uur aan administratie, met pieken in verschillende perioden in het jaar. Dat aantal uren ligt hoger dan in andere landen. Het Verenigd Koninkrijk, België en Australië zitten op iets meer dan 4 uur per week. Veel Nederlandse basisschoolleraren geven aan niet al hun werk af te krijgen tijdens werktijd, en doen dit dus deels in hun vrije tijd. Een derde van alle leraren geeft aan te overwegen van baan te willen wisselen. Ruim 80% van hen geeft daarvoor de administratieve taken aan als één van de redenen. Voor een kwart van hen is het zelfs de belangrijkste reden.

Veel leraren overwegen een andere baan vanwege administratieve lasten

Kwartier per week extra per leerling met ondersteuningsbehoefte

Het gemiddelde van 6 tot 8 uur vertelt niet het hele verhaal, want de verschillen tussen leraren zijn groot. Een belangrijke reden voor deze verschillen ligt in de samenstelling van de klas van een leraar. Voor elke leerling met een extra ondersteuningsbehoefte besteedt een leraar  gemiddeld 15 minuten per week meer aan administratie. Die tijd zit onder andere in het plannen, coördineren en evalueren van de ondersteuning. 13% van de leraren heeft meer dan 8 leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte in de klas.

Hoe meer leerlingen met een ondersteuningsbehoefte, hoe meer tijd administratie kost

Leraren zien de reden wel, maar hoeveel tijd mag het kosten?

Bij alle grote administratieve taken weten leraren waarom ze de informatie moeten bijhouden. Ze staan vaak zelf ook achter die reden. Administratie helpt ze bijvoorbeeld om ouders, de inspectie of het schoolbestuur goed te informeren. Het kan ook helpen leerlingen de hulp te bieden die ze nodig hebben. De vraag is vooral of de opbrengsten van de administratie opwegen tegen de tijd die het leraren kost. Zij kunnen deze tijd immers maar één keer gebruiken. Andere belangrijke zaken kunnen in het geding komen, zoals het begeleiden van kinderen.

Schrappen van overheidsregels gaat niet helpen

Een bekende politieke reflex om administratieve rompslomp tegen te gaan, is om op zoek te gaan naar administratieve taken die kunnen worden geschrapt. Maar dit gaat op basisscholen niet helpen. Er zijn nu al weinig wettelijke verplichtingen gesteld aan de administratie die leraren moeten doen. Bovendien biedt het schrappen van regels geen garantie dat het daadwerkelijk leidt tot het verdwijnen van de administratie.

Staatssecretaris kan kosten en baten beter afwegen…

Er zijn dus geen simpele oplossingen voor het terugdringen van de administratieve lasten voor leraren. Wel kunnen verschillende partijen helpen, elk vanuit hun eigen rol. Zo kan de staatssecretaris een realistische inschatting en leidraad maken van de administratieve lasten die beleid voor leraren met zich meebrengt. Hierbij is het ook belangrijk om vooral mee te wegen welke administratie scholen en schoolbesturen zelf gaan inrichten als gevolg van het nieuwe beleid.

Daarnaast is het wenselijk dat de staatssecretaris een bewustere afweging maakt tussen de opbrengsten van een maatregel en de daarbij komende administratieve lasten. De staatssecretaris zou met de Inspectie voor het Onderwijs verder kunnen gaan door niet alleen duidelijk te maken welke administratie níet hoeft, maar ook voorbeelden te verzamelen van hoe de administratie op een efficiënte manier gedaan kan worden.

…maar scholen zelf ook

De verschillen zijn groot, zowel tussen leraren als tussen scholen. Scholen kunnen dan ook zelf veel doen. Zij zouden, net als de staatssecretaris, zelf explicieter de baten en lasten van administratie tegen elkaar kunnen afwegen. De tijd die leraren hebben is schaars. Het is daarom belangrijk dat scholen duidelijke keuzes maken over wat leraren wel en niet aan administratie doen. Daarmee kan ook voorkomen worden dat leraren administratie doen puur “voor het geval dat”. Schoolbesturen kunnen helpen door te bepalen welke administratie de moeite waard is om te handhaven. 

#AdMinder challenge

Tot slot kunnen schoolbesturen, scholen en docenten ook goede voorbeelden delen en van elkaar leren. Om die uitwisseling op gang te helpen start de Algemene Rekenkamer de #AdMinder challenge: deel handige tools en life hacks om administratie behapbaar houden. Zo kun je als leraar collega’s en andere scholen inspireren met slimme routines en checklists, of andere tips die het lerarenleven makkelijker maken. Heb jij een tip voor collega-docenten of wil je weten hoe je administratie sneller en makkelijker kan? Check #AdMinder.

Heeft u feedback over dit onderzoek?

Wij heten alle feedback op onze onderzoeken van harte welkom. Wat vindt u van dit rapport? Heeft u er vragen over of heeft u behoefte aan nadere uitleg? Mail ons dan op feedback@rekenkamer.nl. We nemen alle e-mails in overweging en zullen ze met zorg behandelen.