Toename vrouwen in adviescolleges van de regering stagneert

Mensen met migratieachtergrond ‘buiten beeld’

Het aandeel van vrouwen in adviescolleges van de regering is in de afgelopen tien jaar blijven steken op 38%. Vanaf 2010 is het aandeel leden met een migratieachtergrond gedaald van 10% naar 4% in 2016. De wettelijke bepaling, dat in adviescolleges evenredige deelname van vrouwen en mensen die behoren tot een etnische of culturele minderheid het streven is, leidt tot nu toe niet tot het gewenste effect.

Cover rapport adviescolleges

Dat blijkt uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer naar diversiteit binnen de 17 vaste adviescolleges van de regering. De Algemene Rekenkamer noteert dan ook dat het, precies 100 jaar na invoering van het vrouwenkiesrecht, ‘nog steeds moeizaam gaat met het aandeel vrouwen in functies waarin ze kunnen meebeslissen over beleid en wet- en regelgeving’.

Uit beeld

In het rapport trekt de Algemene Rekenkamer de conclusie dat ‘toename van vrouwen in vaste adviescolleges stagneert’, maar ook dat ‘etnische en culturele minderheden uit beeld zijn’. Als adviescolleges een afspiegeling zouden vormen van de maatschappij, zou de man/vrouw-verdeling 50/50 zijn en het aandeel leden afkomstig uit een etnische of culturele minderheid 10%.

De Algemene Rekenkamer wil met het onderzoek laten zien in welke mate het kabinet, waar het zelf verantwoordelijk is voor benoemingen, actief inzet op evenredige vertegenwoordiging van vrouwen en personen behorende tot etnische of culturele minderheidsgroepen.

Sinds 2011 stagneert het percentage vrouwelijke leden

Figuur rapport Adviescolleges

‘Solliciteren is not done’

In het onderzoek is veel aandacht voor de manier waarop adviescolleges nieuwe leden werven. Van de 17 colleges nodigen er 9 kandidaten uit te solliciteren, waarna gesprekken worden gevoerd. Bij 6 colleges bepalen de zittende leden welke kandidaten worden benaderd voor een nieuwe positie en wie uiteindelijk wordt aangewezen. Zo wordt geen ruimte gegeven aan mensen van buiten de netwerken van de zittende commissieleden. De Algemene Rekenkamer tekende uit de motiveringen voor deze coöptatie op: “Solliciteren is ‘not done’ en er wordt gevreesd voor ‘afbreukrisico’ van betreffende ‘gewichtige’ personen.”

Coöptatie hoeft het percentage vrouwen in adviescolleges niet nadelig te beïnvloeden. Zeker op terreinen die ‘vervrouwelijken’, zoals het recht, zijn vrouwen goed vertegenwoordigd in de netwerken van de zittende leden. Maar aan grotere deelname van mensen met een migratieachtergrond draagt coöptatie niet bij. “Etnische en culturele minderheden staan veel minder op het netvlies”, aldus de Algemene Rekenkamer.

Kaderwet adviescolleges

Het onderzoek van de Algemene Rekenkamer leert dat een wettelijke bepaling niet automatisch het gewenste effect oplevert. In de Kaderwet adviescolleges staat dat ‘bij de benoeming van de voorzitters en bij de benoeming van de andere leden van adviescolleges wordt gestreefd naar evenredige deelneming van vrouwen en personen behorende tot etnische of culturele minderheidsgroepen.’ Maar ook herhaling hiervan in de ‘Handreiking voor benoemingen’ uit 2016 heeft niet mogen baten.